Mijn telefoon gaat. Een mij bekende uitvaartbegeleidster vertelt dat Willem is overleden. Twee jaar daarvoor hebben wij in goede samenwerking de uitvaart van zijn vrouw verzorgd. Daar was hij zeer over te spreken. Zijn enige wens: dat Marlies en Karin zijn uitvaart gaan doen. Gelukkig kan ik op de geplande datum.
Daarop bel ik met zijn zoon om een afspraak te maken. De volgende dag rijd ik naar het mij inmiddels bekende huis. We begroeten elkaar hartelijk. Hij nodigt mij uit in de stoel te gaan zitten, waar ik twee jaar geleden ook in zat. Ze vertellen hoe het met hun vader is gegaan na het overlijden van hun moeder. Leek hun vader aanvankelijk het leven weer te hebben opgepakt, uiteindelijk hoefde het voor hem niet meer. Hij overleed aan de complicaties van een longontsteking.
Mijn aantekeningen van het nabelgesprek
Ik zoek mijn aantekeningen op van het nabelgesprek dat ik destijds met Willem had. Een paar weken na een uitvaart bel ik altijd met de nabestaande om te horen hoe het gaat en hoe ze terugkijken op het afscheid.
Hij vertelt dat het goed met hem gaat, dat hij meer is gaan wandelen en dat hij veel aanloop heeft gehad. De foto van zijn vrouw heeft hij op de kast gezet en daar put hij troost uit. Toen hij het pianoconcert van Beethoven op Radio 2 hoorde, dat bij haar uitvaart werd gespeeld, kwamen er tranen.
Hij vindt het fijn dat ik hem bel. Van alle kanten is er lof geweest over de mooie afscheidsviering. Hij bedankt mij hartelijk. Een paar dagen later belt hij mij nog op om te vertellen dat de uitvaartbegeleidster langs is geweest en dat hij de rekening betaald heeft. Hij heeft humor en ons contact voelt goed.
De voorbereidingen voor zijn afscheid
Samen met zijn zoons bereid ik nu zijn afscheid voor. Behalve zijn keuze voor de dezelfde uitvaartbegeleider en ritueelbegeleider wilde hij nergens over praten. De familie ontwerpt de rouwkaart in dezelfde stijl als bij hun moeder, met op de voorkant een waterplas, een verwijzing naar de tijd dat ze op hun woonark woonden. Evenals een stukje uit een gedicht dat hun moeder schreef. De begin- en eindmuziek zullen hetzelfde zijn, een pianoconcert van Beethoven, want hier hebben ze met z’n tweeën vaak naar geluisterd.
Stilte kan zijn als een koel geurend bos
waar je uit kunt rusten op het zachtgroene mos
Stilte kan zijn als een zomerse wind
Waarin men geborgenheid en vrede vindt
Stilte …
Met elkaar komen we tot een mooi rond geheel, waarin ik zijn levensverhaal vertel, de verbinding maak tussen de muziekstukken, de herinneringen van de kleinkinderen en passende welkomst- en slotwoorden schrijf.
‘Willem is die stilte binnengegaan, weer herenigd met zijn lieve vrouw.’
Samen naar de crematieruimte
Na afloop van de afscheidsdienst gaat de familie niet mee naar de crematieruimte. Daarop brengen Marlies en ik de overledene naar de invoer en blijven zo tot het einde bij hem. Dit voelt voor ons beiden als een goed vaarwel.
Na afloop in de koffieruimte komt de broer van Willem naar me toe en hij zegt: “Het klopte precies wat je vertelde en ik kan het weten!”
Een perfect afscheid
Enkele weken na de uitvaart bel ik met de oudste zoon. Hij zegt dat het afscheid gewoon perfect was en hij vindt dat niet alleen, ook de hele familie. De week tussen het overlijden en de uitvaart heeft hij als louterend ervaren, o.a. door het uitzoeken van de foto’s voor de presentatie. Daarop hebben we een persoonlijk gesprek over ouders en rouw.
In alle rust je verhaal kunnen doen
Het uitgebreide voorbereidende gesprek is niet alleen belangrijk om een beeld te krijgen van wie de overledene was en om input te vergaren voor mijn teksten, vaak hoor ik ook hoe heilzaam het voor nabestaanden is om in alle rust hun verhaal te kunnen doen. Elk familielid heeft weer andere herinneringen of er worden nieuwe inzichten opgedaan. Het kan bijdragen aan een stukje heling en verwerking in het rouwproces.
Levenswending
Voor mij was het bijzonder dat ik beide uitvaarten van dit lieve stel inhoudelijk mocht begeleiden, waarbij ik de echtgenoot persoonlijk leerde kennen. Het is fijn als er expliciet om mij gevraagd wordt.
Wil jij mijn hulp bij de inhoudelijke begeleiding van de afscheidsbijeenkomst, neem dan gerustcontact met mij op, tel. 06-29078056 of per mail karin@levenswending.nl. Ik werk samen met de uitvaartbegeleider van jouw keuze of kan daarin een voorstel doen. Voor meer informatie zie www.levenswending.nl
Dit blog is geplaatst met toestemming van de familie. De foto maakte ik ooit op de begraafplaats van Ameland.
Ik ben aangesloten bij de Landelijk Beroepsvereniging van Ritueelbegeleiders.