In het koetshuis café van de Stayokay in Amelisweerd is het aangenaam warm. Het is er rustig en we strijken neer aan een tafel bij het raam. Op de hoek van deze tafel zit een vrouw met sprekende ogen en een witte haardos. Voor haar op tafel ligt een dik dictaat. Ik kan nog net de naam IJsbrandi lezen. Ik maak daarover een opmerking tegen mijn wandelgenoot, die dit ook al heeft gezien.
Wat een ander niet zou hebben opgemerkt is voor ons bijzonder. Want die wandelgenoot is de vader van mijn kinderen, mijn ex-man, en onze zoon heet IJsbrand. Ik heb hem uitgenodigd om weer eens samen te wandelen, omdat ik al langer die behoefte voel. Om dingen uit te spreken, terug te blikken op wat ooit was en hoe het is gegaan. Misschien ook om rust te vinden. Bijna 17 jaar na onze scheiding ontmoeten we elkaar zonder dat daar dit keer anderen bij zijn.
De jaren na de scheiding
Ik vind het best spannend, het voelt vertrouwd, tegelijk mis ik de vertrouwdheid. Ik zoek naar woorden, wat wil ik eigenlijk zeggen? Dierbare herinneringen aan onze tijd samen, nog jong met een leven voor ons. Onze dromen en verwachtingen, de toppen en dalen. Het gezin dat wij jarenlang vormden. De wandelmaatjes die wij waren. We zijn er samen niet uitgekomen. Na 21 jaar samen heb ik mijn keuze gemaakt. We gaan niet samen oud worden.
Het leven is verder gegaan, we zijn ouder nu, zitten in een andere levensfase. Van tijd tot tijd is er weemoed naar die tijd. Deze breuk blijft pijnlijk, het gezin is niet meer heel. Maar het gaf ook nieuwe mogelijkheden. We zijn in contact gebleven. Er zijn vragen die onbeantwoord blijven. Maar zoals Rilke zegt: ‘Men moet geduld hebben met het onopgeloste in het hart, en proberen de vragen zelf lief te hebben, als ontoegankelijke ruimtes, als boeken, geschreven in volkomen onbekende taal.’
Een scheiding is heftig en verdrietig, maar hoe bijzonder is het als je kunt voelen dat daaronder de liefde blijft.
IJsbrand betekent vlammend zwaard
Ik maak een opmerking naar de vrouw over de naam IJsbrand die ik lees. Dat wij een zoon hebben die zo heet. Het voelt goed om dat te kunnen zeggen. We zijn dan wel gescheiden, maar we blijven samen ouders van onze twee kinderen. Zij merkt op dat je die naam niet vaak hoort. Het is een Saksische naam. De betekenis weet ik al: vlammend zwaard. En zij voegt toe: van goed en kwaad. Ze vertelt dat ze op het spoor kwam van twee mannen die IJsbrand heetten, die rond de 15e eeuw in Utrecht leefden. Dat moest wel familie van elkaar zijn. Komende zondag geeft zij daarover een lezing in Utrecht getiteld: Van der Aa tot IJsbrandi – Clanstrijd in middeleeuws Utrecht (1100-1600). Ze geeft me haar kaartje: Dr. Llewellyn Bogaers, cultuurhistoricus, www.levendverledennu.nl.
Symboliek van de zwarte veer
Destijds na de scheiding maakten we samen nog een wandeling langs de rivier. We raapten tegelijk een zwarte veer op, die we in de schors van de markante wilg aan de waterkant staken. Een spontaan ritueel om afscheid te nemen. Ik schreef er eerder over op mijn website: https://levenswending.nl/ritueel-na-scheiding/ritueel-na-scheiding/
Ritueel na een scheiding
Bij thuiskomst en na het laten bezinken voel ik weer hoe belangrijk het is om momenten te markeren, zoals na een scheiding. Een trouwerij is met allerlei rituelen omgeven, de beloftes, de ringen, het aansnijden van de bruidstaart. Bij een scheiding komt dit nauwelijks voor, terwijl het zo belangrijk is, vooral als er kinderen zijn, om goed af te ronden, zodat ieder goed verder kan. Door andere beloftes uit te spreken, de band symbolisch door te knippen. Zelfs na jaren, als de gemoederen bedaard zijn en het leven zijn nieuwe loop heeft gekregen, is het waardevol om hier aandacht aan te besteden.
Het lijkt mij heel mooi om vanuit mijn eigen ervaring en expertise andere gescheiden stellen hierin te begeleiden.