Zo fijn, de musea zijn weer open

De musea zijn weer open; wat heb ik hier naar uitgekeken. En wat zo fijn is; de expositie van Henk Terwel, mijn overleden zwager, is er nu te bezichtigen in het Museum voor Achterhoekse Schilderkunst in Vorden. Vooral zijn grote werken van het landschap bij de IJssel met uitbundige kleuren en een sfeer van ruimte en lichtheid spreken mij enorm aan. 

Henk kende de lucht van verf al vanaf zijn geboorte in 1946, zijn vader was huisschilder in Zutphen. Zo leerde Henk de kneepjes van het vak. Zijn uit de 16^e eeuw stammende huis in Deventer zat dan ook altijd goed in de verf. In zijn werkzame leven was hij docent creatieve therapie aan de Hogeschool Utrecht. Later werd hij ook kunstschilder. Zoals hij zelf ooit zei: Ik schilder alles wat schilder baar is, maar keer altijd terug naar het landschap, vaak de IJssel. Waarbij ik zoek naar de lagen achter de figuratie, de symboliek van het landschappelijke. De IJssel met haar vloeiende horizontale- en verticale lijnen van bomen, kribbebakens en schoorstenen blijft hem boeien.

In zijn atelier moest stilte heersen:
Schilderen is voor mij een zoeken naar de samenhang
tussen de voorstelling en de abstractie.
Soms lukt het om deze symbiose te vinden.
Dan is schilderen pure vreugde en diep geluk …
Schilderen is een droom
over het plezier van het omkeren
Die wetenschap dat je van alle kanten …
en dan toch niet verloren raken!
De vrijheid om vanuit elk opzicht het uitzicht …
Zoals dieren ruiken dat het gaat regenen,
terwijl de lucht nog blauw is …

Een veelkleurig mens
Henk was de man van mijn oudste zus en een markant persoon. Hij overleed kort na zijn 60e verjaardag in januari 2007. Ik mocht hem erg graag. Hij was handig en creatief in velerlei opzichten en gevat. Vanuit de kerk van zijn jeugd kende hij veel psalmen en bijbelteksten uit zijn hoofd. Henk die een toepasselijke tekst met boodschap op gedragen wijze voordraagt, dat beeld zie ik nog zo voor me. Zijn hobby’s waren wielrennen, zeilen op de IJssel en de tango dansen. Een veelkleurig en mooi mens.

Het schilderij op zijn rouwkaart
Zijn uitvaart werd door zijn dierbaren op persoonlijke wijze vorm gegeven. Op zijn rouwkaart staat een van zijn schilderijen. Het toont twee rotsformaties in zee, waartussen in de verte een zeilschip zichtbaar is. Er gaat een bijna mythische sfeer van uit. Op de binnenkant van de kaart staat een prachtig gedicht van M. Vasalis.

Eb
Ik trek mij terug en wacht.
Dit is de tijd die niet verloren gaat:
iedre minuut zet zich in toekomst om.
Ik ben een oceaan van wachten,
waterdun omhult door ’t ogenblik.
Zuigend eb van het gemoed,
dat de minuten trekt en dat de vloed
diep in zijn duisternis bereidt.
Er is geen tijd. Of is er niets dan tijd? 

Papieren bootjes en champagne
De afscheidsdienst vond plaats in de Martinuskerk in Warnsveld met toespraken en mooie muziek. Vooral het lied Het Rode Vot van Alex Roeka maakte diepe indruk op mij en zit vol symboliek passend bij wie Henk was. Daarna liepen we naar de rivier de Berkel en lieten we papieren bootjes wegvaren. We proostten met champagne op zijn leven in het café tegenover de kerk. Zo had hij dat gewild.

De boom (Psalm 1)
De bedankkaart enkele weken later heeft op de voorkant een afbeelding van zijn laatste schilderij: De Boom (Psalm 1). Een bekende zin uit deze psalm luidt: “Hij zal zijn als een boom, geplant aan stromend water.” Zijn graf is een IJsselkrib van kleine basaltkeien met plantjes ertussen die passen bij de rivier.

Een moment van gedenken
Op 2 augustus 2020 vond er een kleine expositie van zijn schilderijen plaats in de kerk van Warnsveld. De kerk waar zijn afscheid had plaatsgevonden. Een bijzonder moment van gedenken met een mooie toespraak van mijn zus, terwijl mijn jongste zus en ik een paar liederen zongen. Daarna wandelden we opnieuw naar de Berkel en zaten daar in het zonnetje en haalden herinneringen op.

Expositie Lijnen in het Landschap 
Dit is de titel van de expositie in MAS. Mijn zus heeft de expositie als volgt omschreven: De horizontale, vrouwelijke lijnen van de IJssel die stroomt en zacht en vloeibaar is. De vaste verticale, mannelijke lijnen van kribben bakens, torens van steenfabrieken, kerken. Bomen die zowel verticaal als horizontaal uit reiken naar aarde en hemel en naar elkaar en de wereld. De verticale as en horizontale omhelzing in de Argentijnse tango. 

Ritueelbegeleiding
De uitvaart van Henk werd door zijn dierbaren op persoonlijke wijze zelf vormgegeven. De uitvaartverzorger was op de achtergrond rustig aanwezig. Er is heel veel mogelijk. Mocht je behoefte hebben aan begeleiding bij het inhoudelijk vormgeven van de afscheidsdienst, neem dan contact met mij op. Bijvoorbeeld omdat je het moeilijk vindt om een verhaal te schrijven en dit voor te dragen, of omdat je er meer verdieping en verbinding in wilt aanbrengen. Dan luister ik naar de verhalen en herinneringen. We gaan op zoek naar de essentie, wie was hij of zij, wat heeft deze persoon voor jou betekent, wat neem je mee? Soms schrijf ik een complete afscheidsdienst. Een andere keer verzorg ik een gedeelte en vullen nabestaanden zelf een deel in. Meer informatie vind je op mijn website: https://levenswending.nl/bij-dood/