Ten tijde van corona overleed een dierbare vriendin. Wij kenden elkaar al heel lang, een bijzondere vriendschap, want zij was bijna net zo oud als mijn moeder. Vanwege de corona-maatregelen kon de uitvaart alleen met de naaste gezinsleden plaatsvinden. Dit was voor zowel de familie als voor haar vrienden moeilijk. Om niet bij elkaar te kunnen zijn in deze tijd van verdriet en gemis en zo elkaar troost en steun te bieden. Ook ik kon niet bij haar afscheid aanwezig zijn. Dat voelde kaal en onwerkelijk.
Deze schrijnende situatie was de afgelopen jaren helaas realiteit voor veel mensen.
Uitvaart in coronatijd
Tijdens de coronacrisis werd creatief gezocht naar wat wel kon. Zo werd er veel meer gebruik gemaakt van livestream. Of er werd bijvoorbeeld gevraagd kaartjes en foto’s te sturen naar de familie. De uitvaarten waren klein en intiem. Voor een aantal families was dit echter ook juist goed en waardevol, meer eigen en persoonlijk.
Herdenkingsmoment op later tijdstip
Vaak hoorde ik dat families van plan waren, wanneer het weer kon, een extra herdenkingsmoment te organiseren. Een aantal keren gebeurde dit tot nu toe ook echt. In het geval van mijn vriendin was het anderhalf jaar na haar overlijden dan zover. Haar familie koos een datum uit rond de verjaardag van hun moeder en oma. Ze keken er best lang naar uit en vonden het dan ook fijn toen het zover was.
Meer tijd voor de voorbereiding
Normaal gesproken heb je ongeveer vijf dagen voor het plannen van een afscheid, waarin veel geregeld moet worden. Nu kon de familie meer de tijd nemen om al hun liefde in deze herdenkingsdienst te stoppen en de wensen van de overledene daar alsnog in te verweven. Dat kan troostend zijn en is goed voor de rouwverwerking.
Een muzikale herdenking in de kapel
De herdenking vond plaats in de kapel van begraafplaats St. Barbara in Utrecht. Toen ik arriveerde waren haar dochter, man en zonen nog een lied aan het repeteren. Het is een muzikale familie, ze bespelen allerlei instrumenten en een zoon zingt in het Kathedrale Koor. Dit maakte de dienst extra bijzonder. In de geest van Taizé, een oecumenische gemeenschap in Frankrijk waar vooral veel jongeren naartoe gaan, zongen wij gezamenlijk een aantal liederen: Bleibet hier, Veni Sancte Spiritus en Laudate Dominum.
De dochter vertelde hoe haar proces van verlies en gemis veranderd was in de loop van de tijd. Zo waren er meerdere sprekers.
Keltisch Hoogkruis
In het programmaboekje stond een afbeelding van een Keltisch kruis. Dit verraste mij. Het blijkt dat in een park in De Bilt, waar zowel ik als deze vriendin gewoond hebben, een Bilts Hoogkruis staat, een geschenk van de lokale kerken bij het 900-jarig bestaan van De Bilt. Het verwijst naar de Ierse wortels van deze gemeente. Hoogkruisen zijn kenmerkend voor de Keltisch-christelijke cultuur. Een broer van de overledene vertelde een mooi verhaal over de reis van zijn zus en hem naar Ierland. Een interesse die ik met hen deel.
Bijzetten van de asbus
Aansluitend wandelden we in alle rust naar de begraafplaats, waar haar asbus werd bijgezet in het graf van haar geliefde man. Als laatste klonk het In paradisum. De zon scheen en de vogels floten. Na afloop was er een kop koffie met een broodje en werd er uitgebreid nagepraat. Het voelde rond en goed zo.
Levenswending
Het kan waardevol en troostrijk zijn om – in het geval van een overlijden tijdens de coronapandemie of andere bijzondere omstandigheid – op een later moment een herdenkingsbijeenkomst te houden. Dit kan bijvoorbeeld tijdens een voor de familie speciale datum. Het kan plaatsvinden op een locatie naar keuze, geheel naar eigen inzicht en wensen. Vanuit mijn deskundigheid begeleid ik families om hier samen een goede invulling aan te geven. Voor meer informatie zie: www.levenswending.nl. Je kunt mij ook bellen op tel. 06-29078056.
Ik ben aangesloten bij de Landelijk Beroepsvereniging van Ritueelbegeleiders.