In de winter begeleid ik op landgoed Kraaybeekerhof in Driebergen een afscheidsritueel voor vier vrouwen, collega’s, omdat de vereniging Leven met Dood waar zij voor werken, ophoudt te bestaan. Ze willen afscheid nemen van elkaar als team, tot rust laten komen, vieren van wat er is geweest en een moment om ruimte te maken voor wat er komt.
Collage als voorbereiding
Tijdens de voorbereiding 5 weken voordat het ritueel plaatsvindt, laat ik hen aan de hand van vragen over verleden, heden en toekomst een collage maken, waaruit de raaf als symbool voor deze transformatie naar boven komt.
Vuurritueel
Bij hun afscheid als team moet de fik erin! Daarop bereid ik een vuurritueel voor. Eerst maken ze met elkaar een wandeling in het bos waar raven broeden. Daarna heet ik hen welkom en nemen we plaats in de kring rond de vuurschaal. We steken het vuur aan en branden witte salie. Dit heeft reinigende eigenschappen.
Ieder krijgt de gelegenheid om te spreken en een symbolisch voorwerp voor loslaten in het vuur te gooien.
Daarna staan we stil bij het heden en de toekomst. Met het ontsteken van kaarsen aan het vuur nemen ze ieder een wens en intentie mee uit het vuur van transformatie.
Het was een mooi samenzijn, na afloop voelen ze meer lichtheid. Ze sluiten de ochtend met elkaar af met een lunch.
Raaf als symbool voor transformatie
De raaf is een krachtig en veelzijdig symbool dat in veel culturen en tradities een belangrijke rol speelt, vooral als het gaat om transformatie en communicatie tussen werelden. Het is een boodschapper. Hij staat symbool voor het einde van een cyclus en het begin van iets nieuws. Hij herinnert ons eraan dat elke dood, of dat nu letterlijk of figuurlijk is, een kans biedt voor vernieuwing. Hij waakt over je in tijden van overgang en biedt steun bij het omarmen van het onbekende.
De raaf leert ons dat boodschappen vaak uit onverwachte hoeken komen en dat ware transformatie begint in het onbekende. Het is een uitnodiging om moed te verzamelen en de roep van verandering te volgen.
Dat wens ik hen van harte toe.
Review na afloop
“Karin heeft mij en mijn team begeleid bij een ritueel om als geheel team afscheid te nemen van onze organisatie. Door financiële omstandigheden was de Vereniging leven met dood genoodzaakt afscheid te nemen van ons kennis en supportcentrum voor de Vereniging. Waar ons domein ‘rouw en verlies’ was, waren wij nu genoodzaakt om zelf afscheid te nemen van werk dat ons allemaal aan het hart ging/gaat. We kozen voor een ritueel als afscheid.
Karin heeft dit proces bij ons goed aangevoeld. In een creatieve sessie hebben wij met elkaar gezocht naar beelden, metaforen en soms woorden om ons afscheid van elkaar goed vorm te geven. Karin had deze sessie goed voorbereid ook al was de sessie kort na ons eerste contact. We kwamen uit op een prachtig buitenritueel met een transformerend vuur. Karin heeft dit ritueel met uiterste zorg vorm gegeven, verschillende opties met ons als team overlegd, en verzorgd. Door deze aandacht en zorgvuldigheid van Karin kon het ritueel de diepgang vinden waar wij naar verlangden. We merkten dat het ritueel ons afscheid heeft ondersteund, getransformeerd en gedragen.
Wij bevelen Karin dan ook van harte aan; ook bij een organisatiewending. Een zorgvuldig en bewust afscheid van werk, helpt om daarna vrijer verder te gaan.”
Ellen van Son-de Waard, Directeur Vereniging Leven met Dood, 2 januari 2025