Het verhaal van je leven

Luisteren naar levensverhalen vind ik ongelofelijk boeiend. Vanwege mijn werk ben ik in de bijzondere omstandigheid dat ik veel levensverhalen mag horen. Dat is iedere keer weer heel bijzonder. Families vragen mij vaak om het levensverhaal van hun dierbare op te schrijven en uit te spreken bij een afscheidsceremonie. Dat doe ik met liefde. De ene keer hebben ze zelf al chronologisch wat herinneringen opgeschreven. Een andere keer worden van de hak op de tak springend anekdotes verteld, zodanig dat het weleens moeite kost om het te volgen. De herinneringen zijn dan zo levendig. Er wordt uitgebreid verteld, of kort en bondig. De jeugdjaren van ouders zijn soms vrij onbekend. Het is fijn als dan een broer of zus gebeld kan worden. Alles bij elkaar vormen het de bouwstenen voor een mooi en persoonlijk verhaal.

Wat is de zin van ons leven?
Vanwege mijn interesse in levensverhalen trok de kop van een interview onlangs in de krant mijn aandacht: Het verhaal van mijn leven leert mij wie ik ben. De eerste vraag die Fokke Obbema (Volkskrant-journalist en schrijver) aan zijn gesprekspartners stelde, luidde: ‘Wat is de zin van ons leven?’ Een mooie vraag. In het interview wordt van verschillende kanten ingegaan op het belang van het levensverhaal. Het levensverhaal als voorwaarde voor zin en betekenis.

De Hongaarse schrijver György Konrád zegt in het interview: ‘Op de vraag naar de zin van het leven antwoordt een ieder met zijn levensloop.’

Het levensverhaal is in de woorden van schrijver Adriaan van Dis: ‘Een rijnsteentje in je hand, waar je door het wat te kantelen een andere lichtstraal op kunt laten vallen. Dan zie je iets wat je daarvoor niet zag of niet toestond te zien.’
Wat je waarneemt, hangt af van je levensfase: ‘De tijd laat je op een andere manier kijken.’ En: ‘Je kiest voor een verhaal dat het leven draaglijk maakt.’

Met ons verhaal maken we deel uit van een groter geheel – van een gemeenschap en een tijd met specifieke normen en waarden. Zo lees ik in het interview met Obbema. Ook spreekt hij over een lijfspreuk, die voor de betrokkene een essentiële waarheid bevat. Dat collectieve zit ook in je persoonlijke lijfspreuk, je komt ze namelijk vaker tegen.
Zo’n lijfspreuk wordt nog weleens op de rouwkaart vermeld.

Wat is voor u een zinvol leven?
De boeken van Fokke Obbema las ik ook met interesse: De zin van het leven en zijn nieuwste boek Een zinvol leven – De mens en zijn verhaal. Hiervoor stelde hij de vraag: ‘Wat is voor u een zinvol leven?’ Ik vind het een belangrijke vraag om aan onszelf en anderen te stellen. De vraag laat ons bewust kijken naar onze keuzes en handelen, naar onze waarden en normen. In mijn werk als ritueelbegeleider valt mij op dat over de grote dingen van het leven vaak weinig wordt gesproken. Wat waren de drijfveren van de overledene? Wat gaf zin aan zijn leven? Hoe keek zij tegen het leven en de dood aan? Laten we het daar vaker met elkaar over hebben.

Waar draait het in het leven volgens u om?
Jan Terlouw – bijna 90 jaar, een lang leven met ups en downs, hij maakte de Tweede Wereldoorlog mee, schrijver, politiek leider – kreeg onlangs tijdens College Tour deze vraag: ‘Waar draait het in het leven volgens u om?’ Zijn antwoord luidde: ‘Liefde, heb lief en wordt lief gehad. En verder doe iets, onderneem iets, verveel je niet.’

Je levensverhaal schrijven
Meermaals schreef ik mijn eigen levensverhaal, eerst voor de opleiding bij het ITIP, School voor Leven en Werk, later voor de cursus Biografiek, levensloopkunde. Dat was fijn om te doen. Met de jaren kon ik met een andere blik naar mijn leven kijken. Maar ook: wat neem ik op in mijn verhaal en wat laat ik weg en waarom? Ook bij ‘mijn’ families zie ik dat er gewikt en gewogen wordt wat wel en niet verteld mag worden. In bijvoorbeeld een metafoor of symbool kunnen pijnlijke, ongewenste zaken toch aangeraakt worden. Dat kan helend werken.

Levenswending
Wil jij je levensverhaal al in een eerder stadium door mij laten vastleggen? Neem dan contact met mij op: www.levenswending.nl