Kerstmis is voor veel mensen verbonden met jeugdherinneringen. Herinner jij je ook nog dat kort voor Kerstmis de fijnspar feestelijk werd opgetuigd? Vroeger bij ons thuis zorgde mijn vader ervoor dat de kerstboom recht in de standaard kwam te staan. Daaromheen drapeerde hij speciaal grottenpapier. Het was nog een hele klus om dat netjes te krijgen. Daarna volgde de zilveren piek en dan de lampjes. Daaromheen werd engelenhaar gedrapeerd, waardoor een zachte gloed ontstond. Dat vond mijn vader belangrijk. Je moest wel uitkijken dat het engelenhaar je niet prikte.
In de boom kwamen glimmende zilveren kerstballen en een paar bijzondere kerstballen, die op mij als kind extra indruk maakten. Ze waren van de ouders van mijn vader geweest. Daarna kwam er een zilveren slinger in. Tenslotte werd het kleine klokje van mijn opa erin gehangen. Daar mochten mijn zussen of ik mee klingelen, terwijl we met elkaar het liedje Kling Klokje Klingelingeling zongen.
De kerststal, kaarsen en koperen kroon
Zodra de kerstboom was opgetuigd, werd het stalletje neergezet en kregen de houten beeldjes van Maria en Jozef, de os, de ezel en de herder er een plekje in het hooi. Ook het kribje werd alvast klaargezet. Het kindje Jezus kwam er pas op kerstochtend in. Voor op tafel maakte mijn moeder een kerststukje met kaarsen erin. Als klein meisje kon ik dromerig in die kaarsen staren. Op de foto draag ik een door mijn moeder genaaide overgooier. En in de week voor kerst poetste mijn vader de koperen kroon, die aan het plafond hing en nog van zijn ouders was geweest, glimmend op, zodat de gloed van de zes brandende kaarsen erin flonkerde.
Naar de kerk
Op kerstavond gingen we met het gezin naar de mis in de kerk. Daar liepen we dan in het donker naartoe. Langzaam stroomde de kerk vol mensen. Het kinderkoor zong en we hoorden weer het verhaal van de geboorte van Jezus. Het gaf altijd een speciaal gevoel. De klokken luidden na afloop van de mis en dat geluid vergezelde ons naar huis.
Eten met Kerstmis
Op kerstochtend werd de tafel feestelijk gedekt. Het door mijn moeder geborduurde kleed ging erop. Daaroverheen rode linten en in het midden van de tafel het kerststukje met kaarsen. Het mooie servies kwam op tafel. Alles werd met zorg en aandacht voorbereid. Ook speelde mijn moeder op de piano en zongen we met elkaar kerstliedjes. ’s Avonds had ze dan lekker gekookt, groentesoep, aardappelen, groente, een rollade of stoofvlees, zelfgemaakte appelmoes en een toetje.
Eenvoud, warmte en de gezelligheid
Ieder jaar herhaalde deze traditie zich. Ik herinner me vooral de eenvoud, warmte en de gezelligheid met elkaar. Het was voorspelbaar wat er ging gebeuren, maar dat maakte het juist fijn. Het heeft in ieder geval een diepe indruk achtergelaten.
Kerst met mijn eigen kinderen
Later, toen ik mijn eigen gezin met kinderen had, werden veel van deze tradities uit mijn jeugd overgenomen. Ik kan me niet meer herinneren of wij ook speciaal grottenpapier om de voet van de kerstboom deden. Wel kwam er engelenhaar om de lichtjes in de kerstboom. Ook verschenen er meer kleurige ballen, het alleen zilver werd losgelaten.
De sfeer van verhalen en muziek
Een enkele keer gingen we naar de kerk, de band met de kerk was inmiddels een stuk losser geworden. Het ging nu meer om de sfeer van de verhalen en de muziek. Met de kinderen zong ik kerstliederen en dan speelde ik op de blokfluit. ’s Avonds aten we dan groentesoep, kip uit de oven, aardappelkroketjes en broccoli, zelfgemaakte appelmoes en stoofpeertjes met na afloop een lekker toetje. Zo gaven wij onze kinderen warme herinneringen mee aan het kerstfeest. Ik zie dat zij een aantal van die tradities hebben overgenomen. Dat doet mij als ouder deugd en het voelt als waardevol. Bij het zingen van het liedje Kling, klokje, klingelingeling wordt zelfs nog altijd het belletje geluid!
Kling, klokje, klingelingeling,
kling, klokje, kling!
Laat het allen horen
Jezus is geboren.
Met die blijde klanken,
Willen wij U danken.
Kling, klokje, klingelingeling,
kling, klokje, kling!
Levenswending
Heb jij ook warme herinneringen aan de kerstfeesten van vroeger? Wat heb je aan tradities en rituelen meegenomen en welke juist niet? Welke eigen invulling geef jij eraan? Voor mij gaat het vooral om eenvoud, warmte en gezelligheid. Ik sta in deze dagen stil bij de symboliek van Kerstmis, de terugkeer van het licht. Met kleine rituelen, zoals het bewust aansteken van een kaarsje of het zingen van een lied. Graag wens ik je fijne kerstdagen toe!
Ik ben aangesloten bij de Landelijk Beroepsvereniging van Ritueelbegeleiders.