Tijdens mijn jeugd in Noord-Brabant vierden we op 24 juni het Sint-Jansfeest in het buurtschap Leenderstrijp. Zo bijzonder om mee te maken. Het hele dorp kwam dan samen bij de Sint-Janskapel voor een eucharistieviering in de open lucht waar de geplukte Sint-Janstrossen werden gezegend.
Wie was Sint Jan?
Het Sint-Jansfeest op 24 juni is op de naamdag van Johannes de Doper, die in de Rooms-Katholieke Kerk Sint Jan heet. Hij kondigde de komst van een Messias aan in de persoon van Jezus, die hij later zou dopen. Deze herdenkingsdag van Sint Jan wordt van oudsher op het platteland gevierd met folkloristische feesten. Het Sint-Jansfeest is de gekerstende vorm van het midzomerfeest dat al door de Germanen werd gevierd. Er zijn oude, voorchristelijke natuurreligies, die veel aandacht schonken aan een wereld naast die van ons. Voor hen was dit een bijzonder moment in het jaar, want het werd zo gezien (en ervaren) dat de scheiding tussen die twee werelden even veel dunner is. Door middel van rituelen, zoals dansen rondom een kampvuur, werd er contact gelegd met die wereld.
Sankt Hans Aften
Vooral in Scandinavische landen houdt deze traditie stand. In Denemarken (Sankt Hans Aften genoemd) doen ze dit bijvoorbeeld op de langste dag van het jaar (midzomer) op 23 juni ’s avonds met picknicks en vreugdevuren. Van gras en veldbloemen worden kransen gebonden, huizen worden met groen en bloemen versierd en het feest kan beginnen!
Sint-Janstros
Wat ik zo mooi vind, is de combinatie van het Sint-Jansfeest met de uitbundige bloei in de natuur. Een Sint-Janstros is bijvoorbeeld een boeket dat bestaat uit kruiden, veldbloemen en bladeren van de notenboom, korenbloem en het Sint-Janskruid. Daar wordt vaak nog een fruitbomentak, vergeet-me-nietje, wild viooltje, gras en lindeblad aan toegevoegd. Na de viering nemen de mensen de met wijwater besprenkelde trossen mee naar huis om ze boven de ingang aan de deurstijl te hangen. Hiermee vragen de bewoners, volgens de traditie, om bescherming tegen noodweer, blikseminslag en boze geesten.
Sint-Janskruid en Sint-Janslot
De vrolijke gele bloemen van het Sint-Janskruid bloeien nu volop. Ze houden van veel zon. Aan dit kruid werden vroeger allerlei magische krachten toegedicht. Het wordt beschreven in vele vertellingen en wordt voor allerlei geneeskrachtige werkingen geroemd. Tijdens een wandeling wees mijn vriend mij ineens op Sint-Janslot bij een jonge eik. Ik zag takken met roodachtige blaadjes en takken met groene bladeren. Sint-Janslot is een tweede groeischeut uit slapende of toevallige knoppen, min of meer rond de datum van Sint-Jan op 24 juni. Hiermee start als het ware een tweede groeiperiode aan, nadat de voorjaarsaanwas reeds tot stilstand is gekomen. Er bestaat ook een oud gezegde: ‘Met Sint Jan, draait het blad zich om.’ Oftewel, de natuur staat op het punt te veranderen.
Levenswending
De natuur leeft nu uitbundig en omringt ons helemaal. Hierdoor raken we, net als de natuur, in een heuse zomerroes; we gaan veel naar buiten en denken aan vakantie en ontspanning. Energetisch gezien is deze periode dan ook het hoogtepunt van het jaar. We hebben nu meer daglicht, dus ook meer tijd om dingen te doen waar we in de donkere dagen niet snel aan toekomen. Dus, welke uitdaging staat er nog op jouw lijst om op te pakken? Of wat wil jij vanaf nu, juist nu, anders aan gaan pakken? Misschien is dit wel het uitgelezen moment. Buiten je normale kaders kun je genieten van nieuwe impulsen, die pas na de zomer vorm krijgen. Ik wens je een hele fijne en mooie zomer toe!
Ik ben aangesloten bij de Landelijk Beroepsvereniging van Ritueelbegeleiders.